Wpływ alkoholu na młodzież
Alkohol w życiu młodzieży: Między integracją społeczną a ryzykiem szkodliwego spożywania
Młodzież ujawnia wtedy różne zachowania problemowe, tj. picie alkoholu, stosowanie narkotyków, palenie papierosów, wczesne podejmowanie współżycia, wchodzenie w konflikty z prawem oraz wiele innych.
Alkohol jest dla młodych ludzi przede wszystkim środkiem ułatwiającym nawiązywanie znajomości i rozwijanie kontaktów społecznych. Poprawia też samopoczucie i atmosferę wspólnej zabawy. Jest także czynnikiem, dzięki któremu młodzież może pozyskać akceptację rówieśników, daje też poczucie niezależności i dorosłości.
Młodzież jest szczególnie podatna na szkodliwe spożywanie alkoholu przede wszystkim z powodu braku doświadczenia w jego spożywaniu. Większość młodych ludzi nie zdaje sobie sprawy z negatywnych konsekwencji picia, takich jak: utrata zdrowia, wypadki, utonięcia, ryzyko popadnięcia w nałóg, zachowania agresywne, przemoc czy trudności w nauce. Brak wiedzy i pozytywne oczekiwania względem alkoholu sprzyjają obniżeniu wieku inicjacji alkoholowej.
Alkohol u nastolatków
Co ważne, picie alkoholu może zaburzyć prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny nastolatków. Alkohol to substancja wpływająca na główny system nerwowy, który przeciętnie u człowieka dojrzewa do 21. roku życia. Rozwijający się mózg jest strukturą niezwykle podatną i wrażliwą na uszkodzenie. Picie alkoholu etylowego w tym okresie może zakłócić ten delikatny proces. Szczególnie dotyczy to części mózgu odpowiedzialnych za pamięć, zdolności motoryczne i koordynację. W konsekwencji nastolatki doświadczające problemów alkoholowych przed 18. rokiem życia zazwyczaj mają np. gorsze wykształcenie niż ich rówieśnicy. Badania pokazują także, że intensywne spożywanie alkoholu przez młodzież może prowadzić do tzw. przedwczesnego starzenia się mózgu, czyli wystąpienia takich zaburzeń funkcji poznawczych, jakie obserwuje się u osób w podeszłym wieku.
Młody organizm jest także dużo bardziej podatny na uzależnienie. Mimo że u młodych ludzi bardzo rzadko można zdiagnozować chorobę alkoholową, to samo spożywanie alkoholu stwarza ryzyko uzależnienia od alkoholu w przyszłości. Część naukowców uważa, że przejście od picia obyczajowego do uzależnienia występuje u młodzieży ok. cztery razy szybciej niż u osób dorosłych.
Czynniki chroniące młodzież przed wystąpieniem zachowań ryzykownych, w tym przed piciem alkoholu, to m.in. cechy indywidualne (inteligencja, umiejętności werbalne, towarzyskość, rozwinięte mechanizmy samokontroli, wysokie poczucie własnej wartości), dobre relacje z rodziną i najbliższym otoczeniem oraz wsparcie i pomoc środowiska pozarodzinnego (bezpieczne sąsiedztwo, dobra atmosfera w szkole, zaangażowanie społeczne).
Badania dotyczące spożywania alkoholu przez młodzież
Zjawisko spożywania alkoholu przez młodzież to temat, któremu m.in. poświęcone są badania ESPAD (The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) i HBSC (The Health Behaviour in School-Aged Children). Oba projekty przeprowadzane są cyklicznie.
Badania ESPAD z 2015 roku wskazują, że 83,8% uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych (w wieku 15-16 lat) i 95,8% uczniów z drugich klas szkół ponadgimnazjalnych (w wieku 17-18 lat) przynajmniej raz piło alkohol. A do picia napojów alkoholowych w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem przyznało się 48,6% osób z młodszej grupy i 82,3% ze starszej.
Zarówno raport ESPAD, jak i badania HBSC z lat 2013-2014 potwierdzają, że młodzież coraz rzadziej pije alkohol, a inicjacja alkoholowa następuje z roku na rok coraz później. Jest to pozytywny trend, który warto podtrzymać poprzez długofalową, konsekwentną edukację dorosłych. To właśnie ich postawy i wzorce są kluczowe w kwestii wychowania młodzieży także w kontekście kultury spożywania napojów alkoholowych. Rodzice, prezentując swój stosunek do alkoholu, mogą mieć silny wpływ na przyszłe decyzje dziecka i być największym autorytetem w tej sprawie. Istotnym czynnikiem, wpływającym na spożywanie alkoholu przez młodzież, jest również postawa pracowników sklepów i lokali gastronomicznych i egzekwowanie przez nich prawa związanego ze sprzedażą alkoholu tylko i wyłącznie osobom pełnoletnim.
